शेतकऱ्यांसाठी खुशखबर; शेतमालाच्या साठवणुकीसाठी आता घरीच उभारता येणार सौरउर्जेवर चालणारे कोल्ड स्टोरेज युनिट

शेतकऱ्यांसाठी खुशखबर;शेतमालाच्या साठवणुकीसाठी आता घरीच उभारता येणार सौरउर्जेवर चालणारे कोल्ड स्टोरेज युनिट कोल्ड स्टोरेज युनिट

नवी दिल्ली: उत्तर प्रदेशातील पूर्वांचल भागातील शेतकऱ्यांना लवकरच एक मोठी भेट मिळणार आहे.आता त्यांना त्यांचा शेतमाल आणि उत्पादन सुरक्षित ठेवण्यासाठी महागड्या किंवा मोठ्या शीतगृहात जावे लागणार नाही. कृषी व प्रक्रिया केलेले अन्न निर्यात उत्पादने विकास प्राधिकरणाकडून (APEDA) या भागात सौर ऊर्जेवर चालणाऱ्या लहान शीतगृहांची उभारणी केली जाणार आहे.यासाठी फार कमी खर्च येणार असून त्यामुळे लहान शेतकऱ्यांना खूप मोठा फायदा होणार आहे.

विशेष म्हणजे तुम्हाला घरच्या घरीही या कोल्ड स्टोरेज युनिटची उभारणी करता येईल. पुसा सनफ्रिझ असे या कोल्ड स्टोरेज युनिटचे नाव आहे. हे कोल्ड स्टोरेज युनिट सौरउर्जेचा वापर करून शेतमाल व इतर उत्पादने थंड ठेवण्याचे काम करेल. भारतीय कृषी संशोधन संस्थेच्या (IARI) प्रमुख शास्त्रज्ञ संगीता चोप्रा यांनी या सन फ्रिजचा शोध लावला आहे.

(तीन लाख रुपयांचा खर्च)

या कोल्ड स्टोरेज युनिटच्या उभारणीसाठी साधारण तीन लाख रुपयांचा खर्च येईल. या युनिटचा वापर कसा करायचा, याचे प्रशिक्षणही शेतकऱ्यांना दिले जाईल. सनफ्रीझच्या उभारणीसाठी फार कमी जमीन लागते. तसेच साठवण क्षमतेनुसार त्याची क्षमताही वाढवता येते. सध्या वाराणसी आणि गाझीपूर परिसरात या कोल्ड स्टोरेज युनिटची चाचणी सुरु आहे.

कोल्ड स्टोरेज ही शेतकऱ्यांसाठी मोठी समस्या आहे, विशेषत: भाजीपाला आणि फळे पिकवणाऱ्या. शेतकऱ्यांना फळे आणि भाज्या कोल्ड स्टोरेज युनिटमध्ये ठेवण्यासाठी पैसे द्यावे लागतात. अन्यथा हा नाशिवंत माल खराब होतो. शीतगृहे मुख्यतः सरकारी किंवा खाजगी कंपन्यांची असतात. ज्यात शेतकऱ्यांना साठवणुकीसाठी अतिरिक्त खर्च करावा लागतो. आता ही समस्या सुटेल असे वाटते कारण पुसा येथील IARI च्या शास्त्रज्ञाने असे शीतगृह बनवले आहे जे वीज किंवा बॅटरीशिवाय चालू शकेल. कोणताही शेतकरी आपल्या घरी ते सहजपणे उभारू शकतो.

(कोल्ड स्टोरेज युनिट कशाप्रकारे काम करते?)

हे असे शीतगृह आहे जे केवळ सूर्यप्रकाश किंवा सौरऊर्जेवर चालते. बाहेर जितका जास्त सूर्यप्रकाश असेल तितकी खोली खोलीत असेल आणि रेफ्रिजरेशनच्या कामाला गती देईल. या कोल्ड स्टोअरमध्ये दिवसा तापमान 3-4 अंशांपर्यंत राहते. त्याचे वैशिष्ट्य म्हणजे ते चालवण्यासाठी विजेची गरज नसते, किंवा कोणत्याही रासायनिक बॅटरीची गरज नसते. ते चालवण्यासाठी पाण्याची बॅटरी बनवण्यात आली आहे, जी फक्त पाण्यावर चालते.

कोल्ड स्टोरेज युनिटचे छप्पर पीव्हीसी पाईपचे बनलेले आहे. ज्यामध्ये पाणी टाकले जाते. हा पाईप शेतकऱ्यांसाठी सहजपणे उपलब्ध आहे, त्याची किंमत देखील कमी आहे. यासाठी शेतकऱ्यांना जास्त पैसे खर्च करण्याची गरज भासणार नाही. पाण्याची बॅटरी पीव्हीसी पाईपद्वारे बनवली जाते जी रात्री खोली थंड ठेवते. छतावर सौर पॅनेल आहेत आणि बाहेरील भिंत कापड आणि थर्माकोलची बनलेली आहे.