बारीपाडा तालुका साक्री जि.धुळे ग्रामविकासाच्या माध्यमातून नवा आदर्श घालून देणारे, आदिवासी युवकांना संघटित करून वनवासी कल्याण आश्रमाच्या माध्यमातून परिसरातील गावकऱ्यांचा जीवनमान उंचावण्याचा प्रयत्न करणारे चैत्राम पवार यांचा सत्कार ग्रामविकास मंत्री तथा धुळे जिल्ह्याचे पालकमंत्री नामदार गिरीश महाजन यांच्या हस्ते आज धुळे येथे करण्यात आला.
धुळे जिल्हा नियोजन समितीच्या बैठकीच्या निमित्ताने पवार यांना पालकमंत्री यांनी विशेष निमंत्रित करून त्यांच्या केलेल्या कार्याबद्दल त्यांचा सन्मान केला. चैत्राम पवार हे संयुक्त वन व्यवस्थापन समिती चे अध्यक्ष असून 2015-17 साठी भारत सरकारच्या वन विभागासाठी वन सल्लागार समितीचे ते तज्ञ सदस्य होते.
चैत्राम पवार यांनी तळागाळातील स्वयंसेवी कार्यकर्त्यापासून ते समुदाय आणि सरकारी प्रकल्पांमध्ये धोरण स्तरावरील सल्लागार अशा विविध भूमिका पार पाडल्या आहेत. ते आदिवासी पार्श्वभूमीचे असून त्यांनी गेल्या २६ वर्षांपासून जंगलात राहणाऱ्या जमातींसोबत सामुदायिक चळवळ, नैसर्गिक संसाधनांचे संवर्धन, सक्षमीकरण, स्वावलंबन, वनहक्क कायदा, कृषी विकास आणि शाश्वत विकास या विषयांवर काम केले आहे.
चैत्राम पवार यांनी वनवासी कल्याण आश्रमाच्या मदतीने त्यांच्या गावातून काम सुरू केले आहे आणि आता ते महाराष्ट्र आणि गुजरातमधील जवळपास 100 गावांमध्ये विस्तारले आहेत आणि त्यांच्यासोबत एनजीओएसचे नेटवर्क देखील आहे.
उदयोन्मुख आदिवासी युवा नेत्यांना सशक्त करण्यासाठी त्यांचे ज्ञान गोळा करण्यासाठी आदिवासी भागात ते काम करीत आहेत.
त्यांच्या आदिवासी खेड्यांमध्ये नेतृत्व विकासाच्या मॉडेलचे मॉड्यूल पश्चिम घाटातील आदिवासींसोबत काम करणाऱ्या इतर अनेक संस्थांनी हाती घेतले आहेत. त्यांनी महाराष्ट्र शासनाच्या वनविभागाच्या संयुक्त वन व्यवस्थापन कार्यक्रमासाठी समुदायाला प्रवृत्त केले आहे. बारीपाडा गावातील 445 हेक्टर पेक्षा जास्त आरक्षित वनक्षेत्र आणि जवळपासच्या गावांमध्ये 5000 हेक्टर पेक्षा जास्त पर्यावरण आणि जंगलाचे संवर्धन केले आहे.
त्यांनी बारीपाडा येथे राज्यात प्रथमच पीपल्स बायोडायव्हर्सिटी रजिस्टर्स (पीबीआर) ची सोय केली आणि धुळे जिल्ह्यात नियमितपणे ते अद्ययावत केले जात आहे.
वन भाजी महोत्सव या अभिनव उपक्रमाचे राज्यात आयोजन करून जंगलातील पारंपारिक ज्ञानाचा प्रसार करण्यात ते एक अग्रणी व्यक्ती आहेत.
सिंचनासाठी विहिरींची देवाणघेवाण आणि भूगर्भातील पाण्याचा संवर्धनात्मक वापर यासोबतच पुढील पिढीचा समावेश असलेले सतत मृद व जलसंधारण उपक्रम हे त्यांच्या कार्याचे वैशिष्ट्य आहे.
बारीपाडा ग्रामस्थ आता सौरऊर्जेचा वापर प्रकाश आणि सिंचनासाठी करत आहेत. त्यांच्या उपजीविकेच्या कार्याचे वैशिष्ट्य म्हणजे स्वयं-शिस्त आणि समुदाय संचालित संवर्धन कार्यक्रम आहे. स्वयंपाकासाठी इंधन म्हणून जंगल आणि पीक कचरा वापरतात, ज्यामुळे प्रदूषण कमी होते आणि संरक्षण होते.
लाकडावर अवलंबित्व कमी करणे, 2-3 मुलांनंतर 80% पेक्षा जास्त पुरुष कुटुंब नियोजन ऑपरेशन्स, क्लोरीनयुक्त पिण्याच्या पाण्याचा वापर, सांडपाणी भिजवण्याचे खड्डे हे काही प्रगतीशील समुदाय आरोग्य उपक्रम आहेत. कायदेशीर सक्ती होण्यापूर्वी गावकऱ्यांनी सर्वांसाठी शिक्षण सुरू केले. 1992 पासून चळवळ सुरू होण्यापूर्वी जवळजवळ प्रत्येक गावकरी बचत गटांचे सदस्य आहेत.
ग्रामविकासाच्या माध्यमातून लोकसभागाच्या चळवळ उभी करण्याचं काम श्री चैत्राम पवार यांनी केले आहे.
शासकीय योजनांची शिस्तबद्ध अंमलबजावणी करून त्याची यशस्वी आखणी करण्याचे काम श्री पवार हे करत आहेत.
त्यांच्या आदर्श कामासाठी व ग्राम विकासाच्या या नैपुण्यपूर्ण कामगिरीसाठी तसेच भविष्यात अनेक गावांमध्ये अशा पद्धतीने काम उभारण्यासाठी त्यांचा आज महाराष्ट्राचे ग्रामविकास मंत्री तथा धुळ्याचे पालकमंत्री नामदार गिरीश महाजन यांनी सत्कार केला .
यावेळी जिल्हाधिकारी जलज शर्मा, खासदार हिनाताई गावित, जिल्हा परिषद अध्यक्षा सौ.अश्विनी जाधव, आमदार जयकुमार रावळ, मंजुळाताई गावित, काशीराम पावरा तसेच समितीचे अधिकारी व पदाधिकारी उपस्थित होते.
तरुण गर्जना वृत्तपत्र सह
चंद्रशेखर अहिरराव धुळे
कोणत्याही टिप्पण्या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा